Totaal aantal pageviews

zondag 23 december 2012


De Unie

do 6-9-2012 11:06

scenario's voor de cultuur in De Unie


Vooraf had ik geen enkele enkele fiducie in een discussie aan de hand van scenario’s, aangedragen door het Rotterdamse directeurenoverleg. Die staan ver van de werkelijkheid af, zijn academisch en bieden geen concrete handvatten. Zo werd mij ooit verteld.
Hoe anders dacht ik er over na twee uur stoeien over het “Gabber”scenario, het “Hema” scenario en het “Future is now” scenario. Het was eigenlijk allemaal heel tastbaar, voorstelbaar en beredeneerbaar. Volgens kwam het door een gedegen voorbereiding , waaronder de opdracht aan de drie goed gebekte inleiders om consequent in een van de drie scenario’s te klimmen, tot een boeiende confrotatie van opvattingen, zowel tussen de forumleden als de zaal, waarbij vooral Bert van Meggelen weer eens ouderwets bezig was. Gevoegd bij de werkelijk uitstekend leiding van Ruben Maes werd het een boeiende avond waaruit ik in ieder geval overgehouden heb dat we niet alleen de gabbers aan het woord moeten laten, zeker niet alleen Hema worst willen maar eigenlijk toch kiezen voor een breed palet van zowel humus als topkunst. Laat dat nou net goed overeenkomen met een van de twee scenarios’s die ik precies twaalf jaar geleden voor datzelfde directeurenoverleg schreef: het “mozaïekmodel” in tegenstelling tot het “fusiemodel”(dat inderdaad een kruising was van gabber en Hema). Omdat niemand van de directeuren (die er toen bijna ook allemaal al  bij waren) daar naar verwees doe ik het nu maar hier.  

Tjeu

De Unie

wo 30-11-2011 11:52

gezien: Rotterdam Elixer

Ga er maar aan staan, jongeren zien te interesseren voor zoiets saais als kunst- en cultuurbeleid. Toch was dat de opdracht van de wethouder aan de RRKC omdat de politiek zo’n prijs stelt op burgerparticipatie. Een debattenreeks over dit onderwerp werd gisteravond afgerond met een avond tussen 18.00 uur (!) en 22.00 uur in het Ro-theater. Met heel veel voorbereiding slaagde de afdeling Debat er in een grote groep jongeren over dit onderwerp in gesprek te krijgen. Was het voor de pauze voor de toch in dit metier beknijsde Ernest van de Kwast een hele toer om jongeren hierover aan de praat te krijgen, na de pauze lukt dat ineens wel toen het onderwerp ‘diversiteit’ aan de orde kwam in de stelling: ‘representatie van verschillende multiculturele groepen van jongeren in de kunst en cultuur is niet gelukt’. Ineens was daar die Afghaanse jongen die duidelijk maakt hoe ingewikkeld is het is om vanuit de Islamitische cultuur überhaupt geïnteresseerd te raken in de seculiere cultuur van het westen en de zwarte jongen die Einstein begon te citeren: “Creativiteit is een belangrijke eigenschap dan intellect”. Daarna werd het debat zeer levendig en bleek eigenlijk elke aanwezige wel een heel duidelijke mening te hebben over het al dan niet volkse karakter van Rotterdam en het al dan niet zichtbaar zijn van jongeren in de stad. Waarbij een vertegenwoordiger van het architectenbureau ZUS glashelder uitlegde welke functie de door hen bedachte brug over het Hofplein heen naar het Zadkinecollege  kan hebben in het zichtbaar maken van jongeren in de stad. Ik besloot onmiddellijk een plank voor die brug aan te schaffen. Kortom een geslaagde afronding (of wellicht zelfs doorstart naar ik van Liesbeth begreep) van een bepaald niet makkelijk project.

Tjeu    

De Unie

wo 16-12-2009 12:02

gezien: venus en mars met Abraham de Swaan

Wat een leuke formule is dat Venus en Mars toch. Met tot nu toe een gelukkige greep van interviewers (overigens herinner ik me alleen maar vrouwen die mannen ondervragen, andersom heb ik ze blijkbaar gemist). Nu was het voor de tweede keer Mieke van der Linden die dit keer de erudiete en geestige Abraham de Swaan ondervroeg. Die was zeer eerlijk (ik ben een vieze oude man die af en toe op pornosites vertoef) en zeer straight (ik blijf vallen op vrouwen die ongeveer 8 jaar jonger zijn dan ikzelf, niet jonger). Aan de hand van zeer goed gekozen filmfragmenten (Hillary die woendend reageert op een vraag wat mister Clinton van buitenlandse kwesties vindt, Patricia Paay in de clinch met Theo Maassen over haar blootfoto’s in de Playboy, domme blondjes in “Lekker Slim”) ontspon zich een vlot en boeiend gesprek waarin de Swaan en passent ook nog zijn theorieën over “langs elkaar heen schuivende aardschollen van de geslachten” uiteenzette. Overal waar vrouwen in beweging komen ontstaat fundamentalisme. Zo helder en indringend had ik het nog niet geformuleerd gezien. Maar hoe het dan komt dat in de westerse samenleving de door de introductie van de pil volkomen overhoop gegooide verhoudingen tussen de genders niet tot totale anarchie hebben geleid heb ik hem niet horen uitleggen. Enfin, ik zat de hele avond op het puntje van mijn stoel (wat een hele prestatie is op die voor langbeners onmogelijke tribune) en vindt dat met deze formule onverdroten doorgegaan moet worden, net zo lang tot de zaal vanwege het “hoort zegt het voort” helemaal uitpuilt.

Tjeu

De Unie

wo 24-3-2010 11:49

gezien: populair populisme

Een boeiend debat gisteravond in de opnieuw overlangs ingerichte Unie-zaal. Met zo’n 50 deelnemers zag het er op die manier gezellig druk uit. Hoogleraar Henri Beunders zag veel populisme in het verleden (te beginnen met de volkstribunen) en schakelde zelfs de provo-beweging eronder. Onderzoeker Oudenampsen straftte dit onmiddellijk af door erop te wijzen dat de provo-beweging door zich tegen het “klootjesvolk” te verzetten juist afstand nam van het “het volk” en dus juist helemaal geen populisme was. Even zat Beunders met zijn mond vol tanden. Een opvallend goed gebekte Nathan Bouscher van “M&N Gezellig Joods”(helaas geen enkele vraag van discussieleider Willem Post over deze vreemde benaming) besprak de heilzame invloed die de PVV op de PvdA had gehad (was ontwaakt uit haar politiekcorrecte sluimer en had veiligheid inmiddels tot een van de belangrijkse uitgangspunten benoemd). Tina Rahimy (filosoof en onderzoeker) wilde eigenlijk helemaal niet meer aangesproken worden op haar ethnische komaf maar besteedde het overgrote deel van haar inbreng wel aan de manier waarop zij zich door de omgeving op haar “zwarte haar” beoordeeld voelde. Ebru Umar (auteur en columniste) maakt vooral ruimte vrij om haar ongenoegen over politici in het algemeen te spuien. Zou het misschien zo kunnen zijn dat de door columinsten zo ruim uitgesproken weerzin tegen het politieke bedrijf in het algemeen een van de belangrijkste voedingsbodems voor het populisme is? Ik stak enkele keren mijn vingertje omhoog om deze vraag te stellen maar Post negeerde deze babyboomer volkomen. Wat mij op mijn laatste vraag brengt: wat deed die Willem Post (journalist, Amerika-deskundige) daar eigenlijk? Zijn eigen inbreng in het debat was 0.

Tjeu

De Unie

vr 26-3-2010 12:18

gezien: debat over 'activistische' kunst

Om met Olie B. Bommel te spreken: een ‘buitengemeen boeiend’ debat gisteravond in Arminius nav de tentoonstelling “The People United Will Never Be Defeated” in Tent. Boeiend omdat drie heel verschillende representanten van de maatschappelijk bewogen kunst waren uitgenodigd, Kamiel Verschuren van de stichting Nieuwe Ateliers Charlois, Gideon Boie van het collectier BAVO en Jonas Staal. Alle drie staan ze model voor de kunstenaar die nadrukkelijk positie wil innemen ten opzichte van maatschappelijke ontwikkelingen om hem heen; daarmee afstand nemend van de autonome kunst van de jaren ’80 en ’90. Alle drie zijn ze er ook van doordrongen dat juist in Rotterdam een voedingsbodem heeft waarin die ‘geengageerde’ kunst wortel kan schieten. Kamiel Verschuren had daarvoor een mooie verklaring die door de anderen niet bestreden werd. Rotterdam is na de oorlog een ‘gemaakte stad’ waarvan grote delen moeizaam zijn ingevuld. Zo’n gemaakte stad zoekt naar een identiteit en kunst kan daarbij een belangrijke rol spelen. Maar daarna hield de overeenstemming ook onmiddellijk weer op. Verschuren is de “operateur”. Hij constateert problemen in zijn buurt en gooit kunst in de strijd om die problemen het hoofd te bieden. Dat heeft te maken met (gebrek aan) cohesie, (gebrek aan) werkgelegenheid, (gebrek aan) onderwijs, (onvoldoende kwaliteit van) speelplekken, (te hoge) huurprijzen, etc. Dat kunstenaars door samenwerking met woningcorporaties ook zelf aan goede woon- en atelierruimte en opdrachten is een voordeel. Het mes snijdt voor kunstenaars aan twee kanten.
Gideon Boie van BAVO is een ingewikkeld geval. Met het collectief BAVO (overigens maar twee kunstenaars) drijft hij het Bureau voor Kunstparticipatie. Hij streeft – helemaal in overeenstemming met de politieke doelstelling van de gemeente om kunst in te zetten bij het vergroten van burgerparticipatie – naar een kunstmarinier in de wijken en wil een Kunstuitzendbureau gaan runnen. Op de expositie – met de ‘geleende ‘ huisstijl van de gemeente Rotterdam, zet hij zijn ideeën uiteen. Moeten we dit nou echt serieus nemen of hebben we hier te maken met een ‘wolf in schaapskleren’, een ‘persiflage’, een tot in het absurde doorgevoerde ironie. Zelfs in een lang gesprek met Boie prikte ik er niet doorheen. Laten we hem daarom de ‘poseur’ noemen; activistische kunst is bij hem als een perfect zitten kostuum geworden.
Dan is er nog Jonas Staal die op dreigende toon liet weten slechts te willen praten over twee kunstwerken: de omgevallen ambulance in Venlo en het toneelstuk door Wunderbaum van de hand van de Koreaanse ‘campusshooter’ Kho. Dus bijvoorbeeld nadrukkelijk niet over zijn monument voor de gevluchte witte arbeider. Zou Jonas andermaal weglopen? Het scheelde niet veel maar hij bleef zitten. Jonas gedraagt zich arrogant en nukkig en smaalt om zijn collega’s die zich dienstbaar willen opstellen ten opzichte van de politiek. “Systeembevestiging”, zo stelde hij hautain vast. Jonas gebruikt zijn kunst om het publiek te dwingen zelf na te denken en zelf stelling te nemen. Laten we hem de ‘provocateur’ noemen.
Met dit debat werd aangetoond dat activistische kunst in Rotterdam beslist niet leidt tot een eenheidsworst maar juist tot een heel levendig debat waarvan het eind nog lang niet in zicht is. De enige Amsterdammer in het gezelschap, babyboomer Joep Bertrams viel duidelijk uit de toon. Zijn beroep op een eigen, autonome kunsttaal deed opeens denken aan lang vervlogen tijden. Het brandpunt van het huidige kunstdiscours ligt duidelijk in Rotterdam.

Tjeu

De Unie

wo 19-1-2011 12:08

gezien: cultureel activisme in De Unie

Een helemaal gevulde Unie herbeleefde de geest van de jaren zestig. Althans die meende discussieleider Chris Keulemans te bespeuren. Ik ben echt een oude man geworden als ik merk dat van de leden van het panel bijna niemand die jaren bewust heeft meegemaakt. "Jij was toch nog niet geboren toen?" zei Chris richting de stokoude Anne Tilroe die hem daarop een kushand toewierp. Dat schoot niet op zo, want zij was de enige die daar uit eigen ervaring over had kunnen spreken. Deed ze nu niet.
Dat een boek van het kunstenaarscollectief BAVO als vertrekpunt was genomen stond garant voor veel vragen van postmarxist Chris Keulemans als: " hoe komt het dat BAVO ondanks zijn kritiek op het systeem niet met een pasklaar alternatief komt?" " Hoe moeten we omgaan met diegenen die heel cynisch marginale verbeteringen in het systeem toestaan zonder de werkelijke macht aan te willen tasten". " Komt het streven naar systeemverandering bij kunstenaars voort uit een streven naar macht" enzovoorts. Het werd zo een loodzwaar, van elke humor ontdaan, eindeloos voortslepend debat. Gelukkig had de enige sociaal-realist in het gezelschap, Stef Oosterloo onthouden dat Kamiel Verschuren voorafgaand aan het debat had gezegd dat lezing van de helft van het boek van BAVO voldoende was, "en dan deed het er niet toe welke helft".
BAVO lijkt me een gezelschap van vooral Vlaamse kunstenaars die maar niet de taal van de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw maar niet zijn afgeleerd. Al zijn ze al wel zo ver opgeschoten dat ze ook wel weten dat het marxisme ook geen oplossing is voor ons systeem. Dan maar het radicaal pragmatisme. " Zoiets als een loodgieter". Maar dan klaarblijkerlijk wel een loodgieter die en passant meent bij een lekkende kraan de hele waterleiding te moeten omleggen. Jammer dat Kamiel Verschuren als voorbeeld van een echt in de samenleving ploeterende kunstenaar er maar niet in slaagde zijn aanpak helder over het voetlicht te krijgen. Waarschijnlijk moet hij gewoon ' doen' . En Stef bracht alles terug tot de even heldere als simpele constatering dat elke analyse neerkomt op een politieke keuze. En daarmee moet je nu eenmaal polderen om vooruit te komen. Van Tilroe van wie ik veel verwacht had hoorde je in deze discussie niets. De schuld van Keulemans die in haar opvatting totaal niet ge"interesseerd leek.

Tjeu

De Unie

14-4-2011

gezien:  Pools-Japanse sciencefiction-film in de Unie
Nou, daar zat ik dan, als énige van buiten af komende toeschouwer. Afgekomen op de term “Militainment”. Onbegrijpelijk, dat net na de gebeurtenissen in Alphen aan de Rijn niemand komt naar een lezing en een film over “militainment”, het fenomeen van het oorlogvoeren en schieten in games. Behalve ik dan. Ik keek naar een toch wel intrigerende film van Japans-Poolse makelijk waarin een heel prachtige mevrouw met overigens de uitstraling van een ijskast niet meer uit haar verschillende spellevels weet te komen. Ze is zogezegd helemaal verslaafd aan ingewikkelde oorlogsgames. Als ze er achter komt dat er een niveau is waar nog niemand is geweest en waar je bijna ook niet meer uitkomst is ze niet te houden. Op een voor een eenvoudige sterveling niet te volgen manier komt ze er toch in. Als het eenmaal zo ver is verdwijnt de wat wazige zwart wit fotografie en de bijbehorende avatars. Ineens lopen er in kleur gewone mensen in beeld, we zijn in het level “reallife”. En daar komt je nooit van z’n leven meer uit ontdekt ook onze fraaie heldin. Een eenvoudige levensles met veel omhaal gebracht. En met prachtige muziek van een mij onbekend Poolse componist. Als enige gast werd ik wel enorm verwend: drie gratis pilsjes. Proost.

Tjeu

De Unie

13-5-2011

gezien: debat over peer-review in De Unie

Natuurlijk ging het helemaal niet over peer review. Dat is een saai onderwerp waarover Jan en alleman het gauw eens is. Wég met de kunstmaffia. Maar ja, de kunstmaffia zat gisteravond in de Unie rond de tafel, dus daarvan hoefde je een negatief oordeel niet te verwachten. Zelfs Jonas Staal, die – zo bleek ook deze avond weer – op alles een afwijzende reactie heeft, stelde de peer review niet ter discussie. Hij kijkt wel uit: kunstenaars als hij zouden het eerst buiten liggen. Maar dat zou hem niet raken. Jonas gaat voor de intrinsieke waarde van kunst, vindt dat het debat alleen daarover moet gaan: tot ‘ontmaskering’ van de “mannen met de bijl” komt het dan vanzelf wel. Het volk zal uiteindelijk de open opengaan en het anti-democratische bewind ten val brengen. Ach ja, zo is er toch nog iemand die met kleine variaties het communistische jargon van de jaren zeventig overeind houdt.
Waarmee Jonas zich in de discussie volkomen buiten de orde plaatste. Want daar zaten Thije Adams(hoge ambtenaar OCW), Bert Holvast van de “Tafel van Zes” (De Bende van Vier aldus Bas Heijne) en popprofessor alias RvC lid René Boomkens op een heel ander spoor: hoe kunnen we het institutionele gebouw van de cultuur nog enigszins veilig door de naderende storm loodsen. Voor alle drie stond vast dat het draagvlak voor subsidiëring van allerlei vormen van kunst tot een historische dieptepunt was gedaald en dat het dus weinig zin meer heeft op de manier van Staal door te gaan. En René Boomkens voelde zich allerminst een burgemeester in oorlogstijd al had hij niet veel weerwoord op de scherpe verwijten van voormalig wethouder en voorzitter van de Amsterdamse Kunstraad Jan Riezenkamp  dat de RvC een streep had moeten trekken: ‘tot dit bedrag zijn zij bereid te gaan en verder zoek je het zelf maar uit’. Daarbij vergetend dat als hij als oud voorzitter van de Amsterdamse Kunstraad een zelfde houding zou hebben aangenomen dat tot een snel eind van dat adviesorgaan zou hebben geleid.
Mijn suggestie om toch een serieus de door de VVD geopperde mogelijkheid van een cultuurloterij te overwegen bezorgde Jonas Staal bijna een hartstilstand. Hoe ver kon een mens zinken.

Enfin, een al met al zeer boeiende avond onder leiding van de als gespreksleider werkelijk onovertroffen Bas Heijne.

Tjeu

De Unie

23-11-2011

gezien: debat in de Unie over "De Verdeelde Stad"


Een geanimeerd debat voor een goed gevulde Uniezaal onder vakkundige leiding van “Artikel Een” Rineke Kraaij. Oud wethouder Herman Meijer bekritiseerde in zijn inleiding de sombere toonzetting in het rapport Deetman/Mans over Rotterdam Zuid en gaf daarmee een duidelijke voorzet voor de avond. Eigenlijk wisten alle aanwezigen wel goede voorbeelden van betrokkenheid en intensieve participatie van bewoners op Zuid. De op de achtergrond afgedraaide bekende foto-serie van Joop Reijngoud  “Zuiderlingen” onderstreepte het beeld van betrokken, goed georganiseerde bewoners. Waarom moest er dan zo nodig een nieuw plan komen in de plaats van het al weer enkele jaren niet onverdienstelijk draaiende “Pact op Zuid”?  Het duurde heel lang voordat deze prangende vraag eindelijk aan de orde kwam. Charloisbestuurder Theo Coskun wist het wel: als gevolg van politieke perikelen moest het Pact op Zuid ten Grave gedragen worden en vervangen worden door een nieuw plan, niet omdat er niets gebeurde. Maar dat nieuwe rijksplan levert vooralsnog geen cent meer op en de wooncorporaties geven ook geen extra middelen weg. Marja de Bruijn, bestuurder van Woonstad Rotterdam, wist misschien wel de échte reden. Doordat voor de nieuwe aanpak rijkssteun is verkregen wordt voorkomen dat op termijn nieuwe vinexlocaties in het landelijk gebied rondom Rotterdam worden ontwikkeld. Op termijn zal het accent daardoor niet komen te liggen op uitbreiding maar op inbreiding; toekomstig geld voor stadsontwikkeling komt straks ten goede aan de stadsdelen op Zuid in plaats van aan weer een makkelijk te ontwikkelen groene polder. Het was overigens helemaal niet de bedoeling geweest dat Rotterdam Zuid hierdoor weer eens te kijk werd gezet als “afvoerputje” van Nederland. Dat was de schuld van die dekselse pers die alleen de passage van “on-nederlandse problemen in Rotterdam Zuid” wisten te koppen. Kijk, zo leer je weer iets bij. Gewoon verkeerd PR van Deetman en Mans!
Aan het eind sprak ik nog met Herman van Wamelen die zich sinds kort directeur mag noemen van de Stichting Zuidzij, die culturele initiatieven gaat ontwikkelen op Zuid. Voorzitter is iemand afkomstig uit de Dura bouworganisatie, terwijl ook Fleur Groenewegen in het bestuur zit. In de zomermaanden was hij wel van de ene op de andere dag van zijn functie ontheven als programmamanager Cultuur op Zuid. “Zonder enig voorbericht kreeg ik van de Dienst JOS de mededeling dat mijn account was gesloten”, aldus Herman. Dat was een van de minder prettige kanten van het rapport Deetman-Mans. Het kan dus vriezen en dooien op Zuid.

Tjeu

De Unie

30-11-2011

gezien: Rotterdam Elixer

Ga er maar aan staan, jongeren zien te interesseren voor zoiets saais als kunst- en cultuurbeleid. Toch was dat de opdracht van de wethouder aan de RRKC omdat de politiek zo’n prijs stelt op burgerparticipatie. Een debattenreeks over dit onderwerp werd gisteravond afgerond met een avond tussen 18.00 uur (!) en 22.00 uur in het Ro-theater. Met heel veel voorbereiding slaagde de afdeling Debat er in een grote groep jongeren over dit onderwerp in gesprek te krijgen. Was het voor de pauze voor de toch in dit metier beknijsde Ernest van de Kwast een hele toer om jongeren hierover aan de praat te krijgen, na de pauze lukt dat ineens wel toen het onderwerp ‘diversiteit’ aan de orde kwam in de stelling: ‘representatie van verschillende multiculturele groepen van jongeren in de kunst en cultuur is niet gelukt’. Ineens was daar die Afghaanse jongen die duidelijk maakt hoe ingewikkeld is het is om vanuit de Islamitische cultuur überhaupt geïnteresseerd te raken in de seculiere cultuur van het westen en de zwarte jongen die Einstein begon te citeren: “Creativiteit is een belangrijke eigenschap dan intellect”. Daarna werd het debat zeer levendig en bleek eigenlijk elke aanwezige wel een heel duidelijke mening te hebben over het al dan niet volkse karakter van Rotterdam en het al dan niet zichtbaar zijn van jongeren in de stad. Waarbij een vertegenwoordiger van het architectenbureau ZUS glashelder uitlegde welke functie de door hen bedachte brug over het Hofplein heen naar het Zadkinecollege voor functie kan hebben in het zichtbaar maken van jongeren in de stad. Ik besloot onmiddellijk een plank voor die brug aan te schaffen. Kortom een geslaagde afronding (of wellicht zelfs doorstart naar ik van Liesbeth begreep) van een bepaald niet makkelijk project.

Tjeu    

De Unie

31-5-2012

debat: ecosofie en het einde van de linkse kerk in De Unie

Aangetrokken door de wat mystieke titel van dit debat en de altijd inspirerende Henk Oosterling met zijn wonderlijke mengelmoes van hoogdravende filosofie en alledaagse Zuid Rotterdamse werkelijkheid kwam ik van een hele kouwe kermis thuis. Zelden hebben ik met zo te pletter zitten ergeren aan een discussie die vanwege de volstrekte onkunde van ene Belgische hoogleraar om haar complexe gedachten in het redelijk Engels te formuleren volledig spaak liep. Een beetje moderator had deze belabberde non discussie snel een andere wending gegeven, maar nee, het publiek moest zwijgend haar koeterwaals twee uur aanhoren. Hoe Henk ook zijn best deed de discussie telkens weer terug te voeren naar praktijkvoorbeelden, per slot van rekening moest men van de linkse uit richting naar de ecosofie bewogen worden, telkens weer wist mevrouw Isabelle Stengers (zou een Belg met zo'n hollandse naam niet gewoon Vlaams kunnen spreken?) de discussie weer volledig de soep in te helpen door omstandig en krakkemikkkig niet uit te leggen wat meso politiek was. Na anderhalf uur was nog niemand iets wijzer en ben ik heel onbeleefd opgestaan en zuchtend weggegaan. Tot de ecosofie ben ik vooralsnog niet bekeerd.

Tjeu

Geen opmerkingen:

Een reactie posten