De eerste "darlings" vakkundig gekilled

De eerste darling die werd gekilled was Alain de Botton, populaire filosoof over van alles en nog wat, seks, architectuur, religie en nu ook kunst: “Art as therapy”.  Geen der forumleden van deze nieuwe loot aan de Rotterdamse literatuurboom had een goed woord over voor de nieuwst  denkvrucht van De Botton. Het vaste forum komt telkens met wisselende samenstelling:  in deze premiere waren het beeldend kunstenaar-dichter Peggy Verzett, schrijver Marcel Möring en cultuurpaus Hugo Bongers, Möring noemt De Botton's kunstopvatting belegen , Bonger constateert een eendimensionale kunstopvatting en Verzett stelt vast: " niks nieuws gelezen".

De tweede “ darling”; de tentoonstelling  “ Échte Rotterdammers” van Museum Rotterdam in Las Palmas kwam er in ieder geval bij Bongers wat beter van af. Hij vond het heerlijk om al die spulletjes die zo lang inde depots hadden gestaan nu eindelijk eens bij elkaar te zien. Maar Marcel Möring vond het een rommelig zootje en Peggy Verzett een oeverloos thema zonder gerichtheid. De vraag van forumleider Hans Sibarani, waarom het toch altijd weer Rotterdam is die zich deze vragen stelt, en nooit eens Amsterdam of bijvoorbeeld Groningen werd door Möring afdoende beantwoord: zo’n eindeloze behoefte aan zelfreflectie heb je alleen maar als je last hebt van een minderwaardigheidscomplex, Rotterdam is nu eenmaal altijd “maar” de tweede stad.

Uitgesproken positief waren Verzett en Möring over de Chaneltentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag. Verzett: niemand maakte zulke prachtig afgewerkte pakjes. En Möring onthulde dat hij altijd Chanelparfum “draagt” en hij wist waarom de pakjes van Chanel altijd zo charmant stonden: zij maakte de mouwen altijd net iets korter dan eigenlijk moest; dat kleedt slank af. Bongers vond de tentoonstelling er een in een grotere reeks uitstekende mode-tentoonstelling in het GEM; klein maar smaakvol.

De film “Parkland” over het hotel waarin Kennedy vlak na zijn dood werd neergelegd, en waar twee dagen later ook het lijk van Lee Harvey Oswald voorbijkwam (pas vanaf januari in Nederland te zien) maakte evenmin veel enthousiasme los. Bongers vond het een typische Hollywoodfilm waarin alle clichë’s werden uitgemolken, zoals een de tegelijkertijd afgedraaide begrafenis van Kennedy en Oswald, alle verschillen lekker uitvergroot.

Aan het eind ontstond toch nog echt verschil van mening naar aanleiding van een filmpje over een optreden van de Toppers met een Shaffy potpourri. Dat kon toch écht niet voor Ons Soort Mensen, aldus forumvoorzitter Sibarani. Waarom niet, reposteerde tot zijn niet geringe verbazing alle forumleden; als het maar goed  gebeurt.  En ja, zelfs Liesbeth List zat in het publiek zichtbaar te huilen. Dus akkoord wat die Toppersinterpretatie van Shaffy betreft.

Aan het slot een fantastisch optreden van La Pad, de Nederlandse Zarah Leander, met een aantal Rilke vertolkingen, we waren tenslotte te gast bij het Goethe instituut.

Een reeks die veel belooft voor de toekomst!

Niet het vierkant, maar de cirkel is de essentie van Malevich

Malevich schokte de wereld met zijn volkomen zwarte doek. En maakt het daarna nog bonter door een wit op wit doek te schilderen. Waarmee het eind van de schilderkunst bereikt was. kwasten en doeken konden worden opgeborgen. Het moment suprème was daar. Het suprematisme had zichzelf opgeheven. Het mooie van de tentoonstelling in het Stedelijk is dat je de werdegang van Malevich stap voor stap kunt volgen aan de hand van heldere teksten; de ideale tentoonstelling in het kader van lessen cultuureducatie voor gevorderden.

Hoogtepunt is de  reconstructie van een opstelling die in die roerige jaren 20 in Rusland al een keer was gemaakt: een wand vol sterk geometrische doeken, die een prachtig Gesammtkunstwerk vormden met het befaamde "Zwarte Vierkant" als een soort gedoofd computerscherm bovenin de hoek. Wieteke van Zeil, de onvolprezen klassieke kunstbeschouwer van de Volkskrant, ging zelfs al zover naar aanleiding hiervan te zeggen dat we af moeten van het idee dat kunstwerken allemaal naast elkaar tentoongesteld moeten worden; je zou ze meer verspreid over de witte wanden moeten hangen. Dát ben ik nou weer niet met haar eens maar hier werkt het wel; al was het maar omdat Malevich zelf het zo gewild had.

Daarna gaat Malevich met zijn ideeën als professor de boer op en presenteert zijn kleur en vormtheorieën  in de vorm van gigantische tableaus die op zich ook weer als kunstwerk op te vatten zijn. Maar zijn strenge ideeën blijken in de westerse wereld weinig aan te slaan al zijn de gedachten van De Stijl vrijwel tegelijkertijd toch op dezelfde strenge leer gebaseerd (jammer genoeg zegt de tentoonstelling daar niets over). In eigen huis raakt hij ten tijde van Stalin in diskrediet en moet zich noodgedwongen weer meer op de realistische kunst gaan storten; hetgeen vlak voor zijn dood nog enkele prachtige portretten van familieleden en hemzelf oplevert; zoals hij ook begonnen was. Niet het magisch vierkant maar de volmaakte cirkel blijkt het kenmerk van Malevich. Een schitterende tentoonstelling, al moet ik er wel bij zeggen dat ik een soortgelijke tentoonstelling enkele jaren geleden in het Van Abbemuseum in Eindhoven ook al had gezien. Maar deze was qua opzet helderder.

Theu Boermans als John Lanting, dat was lachen!

Wat moet je als spraakmakende regisseur als je van de werkgever telkens van die oubollige blijspelen moeten opvoeren omdat die de kassa zo lekker laten rinkelen. Dat lijkt mij het dilemma waarin Theu Boermans bij het Haagse sjieke Nationaal Toneel terecht is gekomen. Het stuk "De Ideale Man" van nb. Oscar Wilde (die moest blijkbaar ook de schoorsteen laten roken) is er zo een. Veel drinkende en dansende, elkaar bedriegende echtgenoten met veel slaande deuren en een happy end voor iedereen. "Dan laat ik gewoon gaandeweg het decor in elkaar storten", zal Theu gedacht hebben."Als het echt stuitend wordt met al die voorspelbare onzin gaat de hele boel tegen de vlakte". Dat is dus wat er gebeurt. En verdomd, daardoor werd het toch weer enigszins draaglijk, alle voorspelbare intriges en plotten ten spijt. Het begon met een schilderij dat plotseling los liet. Ik dacht nog dat het een technische  onvolkomenheid was. Daarna liet een vloerplaat los. Maar toen iemand in plaats van door de deur iemand dwars door de (papieren) muur van een slaapkamer heen liep begon mij een lichtje op te gaan. Daarna was er geen houwen meer aan. Er viel een deel van de schoorsteen omver (een van de hoofdrolspelers, die had eerder om moeten vallen, u had naar Amsterdam moeten komen, daar ging het goed), iemand bleef met zijn voet achter het nepgras haken, iemand zakte door de trap etc. etc. Daarmee werd het stuk alsnog gered. Het Theater van de Lach, nu door Theu Boermans voor het betere publiek!

Museum Rotterdam verzuipt in het thema

Museum Rotterdam is footloose nu het Schielandhuis gesloten is. Niet voor de eerste keer (ik herinner mij een tentoonstelling over het Interbellum) strijkt het neer in Las Palmas. Met zo'n fraaie zaal ter beschikking hoef je eigenlijk helemaal geen eigen museum meer te hebben. Museum Rotterdam moet maar eens serieus  nadenken over haar zigeunerbestaan; misschien is dat wel heel Rotterdams, voortdurend opduiken in onverwachte Rotterdamse gebouwen en wijken, Zoals enkele jaren achtereen ook al gebeurde in "Het Gemaal op Zuid"aan het Afrikaanderplein.
De tentoonstelling zelf: "Echte Rotterdammers" is een teleurstelling. Bij binnenkomst heb ik al meteen het gevoel in het depot van het museum terecht te zijn gekomen. Op lelijke stellingen staan de spulletjes van het museum schijnbaar lukraak opgestapeld. Als snel blijkt dat keurig per thema gebeurd te zijn, maar dat doet aan de rommelige totaalindruk niks af. Iemand heeft bedacht dat je op aanraakschermpjes teksten beter tot je neemt dan met een kaartje bij het voorwerp. Ik weet het niet hoor, het zal wel.
Het thema is zo wijdlopig dat Museum Rotterdam haar totale collectie had kunnen uitstallen, alles heeft wel iets met Rotterdam te maken, nietwaar.
Dat de sportafdeling (waar overigens verwijzingen naar Sparta en Feijenoord ontbreken! een muur heeft opgebouwd uit kratjes Heineken mag een pijnlijke misser genoemd worden. Feijenoorders drinken uit principe geen bier uit 020, toch?
Weinig tot niks over actuele kwesties. Het overlijden van Pim, dat door Rotterdam op wel een heel indringende wijze werd beleefd, ja zelfs de opkomst van een nieuwe politieke stroming een extra zet gaf, wordt niet gememoreerd. Te politiek misschien, daar is Museum Rotterdam toch niet bang voor? O  toch wel? Wel veel plichtmatig multiculturalisme. De afdeling jeugd toont een paar fraaie foto's van gabbers, maar verder was de eerdere expositie van hetzelfde Museum over Roffa 5314 in Het Gemaal tien keer beter.
Laten we maar vaststellen dat Museum Rotterdam zich verkeken heeft op de breedte van het onderwerp. Er had veel gerichter toegewerkt moeten worden naar een deelthema dat met de stad verbonden is. Ondanks al die honderden fotootjes van Rotterdammers met flauwe tekstjes of die honderd modepoppen met alle kledingstukken die in het magazijn voorradig waren.