Stedelijk Museum Schiedam

ma 19-4-2010 11:16

gezien: Alex van Warmerdam in Stedelijk Museum Schiedam

Nog tot 24 mei brengt het Stedelijk Museum Schiedam tekeningen, schilderijen, filmfragmenten van de veelzijdige Alex van Warmerdam. Hugo was al in ht weekend van 6 april geweest en had het over een mooie, zorgvuldig vormgegeven tentoonstelling. Helemaal mee eens.

Naast filmer, schilder, cartoonist is Van Warmerdam ook theatermaker (oprichter van de Mexicaanse Hond en Hauser Orkater), schrijver en dichter. Als je de fragmenten van zijn theaterstukken en films bekijkt ontdek je dat hij in de afgelopen decennia heeft gewerkt met het puikje van de Nederlandse acteurs: Pierre Bokma, Gijs Scholten van Aschat, Olga Zuiderhoek, Annet Malherbe, Koos Prins en… in de meest opvallende filmfragmenten altijd Alex van Warmerdam zelf. Zowel in zijn keuze van acteurs als in de manier waarop hij zelf in zijn films figureert is hij een mix van Theo van Gogh en Wim T. Schippers. Van Gogh wat betreft de acteurs (vaak dezelfde) en het provocatieve, wat Wim T. Schippers betreft het groteske, niets is wat het bedoelt te zijn. Theo van Gogh doet trouwens links en rechts ook mee; Wim T. Schippers niet voorzover ik weet. Die mix maakt dat daar waar Theo van Gogh filmer is, Alex van Warmerdam "doet alsof" hij filmer is.  Hij gebruikt het medium film eigenlijk als beeldende kunstenaar. Het duidelijkst komt dat tot uiting in niet voor niets geselecteerde fragmenten waarin geschoten wordt met de afbeelding van een geweer in plaats van een geweer, waarin schilderijtjes met bloedspetters op de grond staan, in plaats van plassen bloed, waarin een ruiter voorbijkomt, niet op een paard, maar met de afbeelding van een paard, enzovoorts. In andere fragmenten is de geweldadigheid vaak zo overdreven dat het slapstick wordt. Als Kees Prins staand voor een schilderij in een museum kinderen vertelt over de zegeningen van kunst (ook niet helemaal serieus te nemen) snijdt een toevallige passant uit een schilderij een afbeelding van een jurk. Laat dat nu net toevallig Alex van Warmerdam zijn die daarmee zijn eigen film zijn eigen schilderij staat te vernietigen! Als Alex van Warmerdam uit een zolderraam mensen met pijl en boog beschiet werken de bloederige scenes eerder de lachlust dan huiver op. En zo gaat het maar door. Laag na laag na laag wordt afgepeld, niets is wat het werkelijk is. Dan heb het nog niet gehad over zijn ongelooflijk grappige cartoons, zijn felrealistische schilderijen waarin onafgebroken mannen in nette pakken figureren, zijn decors met altijd weer strak in het gelid staande boomstammen;  een intrigerende fantasiewereld vol met nachtmerries die bij nader inzien kolderieke persiflages blijken. Allemaal heel zorgvuldig afgewerkt tot en met de filmaffiches toe die ook allemaal van Van Warmerdam’s hand blijken te zijn. Alleen muzikant is Van Warmerdam niet. Anders zou hij zeker de filmmuziek ook gecomponeerd hebben. 

Tegelijkerijd is er een tentoonstelling van genomineerden voor de Volkskrant  Beeldende Kunst Prijs. Na de superieure veellagige kunst van Van Warmerdam is dat dan allemaal maar wat slappe kost. Ik kon er niet meer door geboeid raken.

De getoonde werken uit de eigen collectie (Cobra, Nul, ge”engageerde kunst) van grootheden als Appel, Corneille, Killaars, werden wat magertjes gebracht in ruimten die daarvoor eigenlijk te klein en te rommelig zijn. Het Museum heeft wat dat betreft met zijn kruip door sluip door zaaltjes ook zijn beperkingen.

Tjeu