Bonheur

do 12-11-2009 10:42

gezien: de kleine eva uit de kromme bijlastraat van Bonheur

Nog nooit zo’n klein speeloppervlak gezien: een gangpad voor de eerste rij. Dan een spierwitte muur met daarin twee deuren. En een hel spotlight. Dat is het minimalistische decor waarin door drie acteurs het 40 pagina’s lange ‘prozadicht’ wordt opgevoerd dat Louis Paul Boon schreef in 1953 aan de hand van krantenknipsels over een gruwelijke moord in Antwerpen in 1937 op het jonge meisje Eva Blancken. Verontrustend actueel op dezelfde dag waarop in België het lijkje werd gevonden van een kind dat van zijn ruzieënde ouders was weggelopen. Op de ouders van Eva Blancken viel ook het nodig aan te merken: ‘hij is zestig men zegt dikwijls dronken/ zij is dertig zegt men dikwijls heet’. Die laatste zin, daarover werd door het publiek gegrinnikt. Zoals heel vaak terwijl we toch getuige waren van een vreselijke geschiedenis. Louis Paul Boon weet echter genadeloos door de hypocrisie heen te prikken van alle partijen die zich met deze onverkwikkelijke zaak bezig houden; de advocaten, de pers, de rechters (die uiteindelijk een makkelijke te beïnvloeden ‘dombo’ in de persoon van ene “Voghel” gedeeltelijk veroordelen) en vooral het publiek. Dat smult van details als “het broekje dat over de dijen was opgestroopt”. Zoals ook wij ons regelmatig ongemakkelijk vermaken met de aan de orde gestelde beschamende situaties.

De sobere vorm die Bonheur heeft gekozen maakt dat men zich volledig kan concentreren op de taal; die van Louis P. deze keer een zeer bijzondere behandeling krijgt. Het stuk is geen proza maar eigenlijk ook weer niet helemaal poëtisch. Althans niet van het abstracte en hermetische soort als de poezie van de ‘vijftigers’. Het is een heel efficiente taalgebruik waarin elke overbodig lidwoord, bijvoeglijk of ander niet noodzakelijk woord is weggelaten. Korte stotende zinnetjes die de toeschouwer precies die informatie geven die nodig is. En ondertussen klimmen de drie spelers in wel twintig verschillende rollen. Bonheur maakt met deze opvoering zijn status als gezelschap dat literair theater brengt helemaal waar.

Tjeu

Bonheur

do 8-4-2010 10:44

gezien: bonheur met "Onder het Melkwoud"

De uitvoeringen door Bonheur van “Onder Melkwoud” van Dylan Thomas in de vertaling van Hugo Claus zijn verlengd. Dat duidt op een succesvolle vertolking van dit beroemde stuk, dan onlangs met Jan Decleir ook al te zien was op het Nazomerfestival in Zeeland. Het stuk is de beschrijving van een dag in een plaatsje aan de kust van Wales. Oorspronkelijk bedoeld als hoorspel voor de BBC (tv bestond nog niet in 1953) worden er maar liefst 66 dorpsbewoners opgevoerd. Zoveel levens, zoveel verwikkelingen; een samengebalde soap in krap anderhalf uur. Een verhaallijn ontwikkeld zich niet, men krijgt een beeld van hoeveel verwikkelingen en intriges zo’n kleine dorpsgemeenschap al bevat.

De taal is prachtig, maar moet dan natuurlijk wel uitstekend verstaanbaar zijn. Soms is het maar een enkele zin die aangeeft wat er zich rondom een persoon afspeelt, daarna is de aandacht alweer verschoven naar de volgende figuur.

Daar ging deze opvoering hopeloos de mist in. Ondanks alle moderne technieken kiezen gezelschappen er toch vaak voor om onversterkt op te treden. Dat stelt dan wel heel hoge eisen aan dictie en voordracht, zeker bij een gezelschap dat “talige” stukken wil brengen. Welnu, hoezeer ik ook mijn best deed, hele flarden tekst gingen aan me voorbij. Met name bij de twee vrouwen was dat vrijwel permanent het geval. Daarmee viel voor mij het stuk grotendeels in een diep gat. Ik verstond gewoon niet wat er gezegd werd. Ergerlijk. En het was allemaal zo mooi begonnen: verteller Ruurt de Maesschalck die de opkomst van de dageraad beschreven met slechts een streep licht over de over de helft van zijn gezicht, de rest van het toneel donker. Vervolgens het heel bijzondere toneelbeeld van beeldende kunstenaar Jasper Niens die de acteurs met behulp van uitvouwbare gebogen staven zijn eigen versie van Melkwoud liet bouwen. Maar daarna ging de tekst steeds vaker langs me heen en raakte ik de weg tussen al die personages volkomen kwijt. De flarden die bleven hangen boden me te weinig houvast. Alleen al de taal had verdiend dat de tekst van woord tot woord goed te verstaan was geweest. Alsjeblieft de volgend keer microfoontjes. Het kost zo weinig moeite en het levert zoveel meer op. Waarom altijd die quasi weerzin tegen moderne techniek. In plaats van de geraffineerde verlichting wordt er toch ook niet met kaarsen gewerkt?  Waarom wordt het gehoor dan telkens zo stiefmoederlijk behandeld, nb door Bonheur!!

Tjeu

Bonheur

17-11-2011

gezien: "Rotterdam" door Bonheur

Op een dag meldde zich per mail een bedeesde jongeman bij Peter Sonneveld van Boijmans van Beuningen met het verzoek of hij een door hem zelf geschreven stuk mocht presenteren. La maar komen, jongen, berichtte Peter hem, en zo geschiedde. Een jaar later brengt Bonheur een voortreffelijke productie die in de Volkskrant vier sterren kreeg. Zonder poespas in klinkklare bewoordingen helemaal passend bij een bepaald deel van de jeugd (zeg maar de studenten in Kralingen) wordt de existentiële twijfel die zich vroeg of laat van alle jongeren meester maakt duidelijk gemaakt. Vreemd dat de Volkskrant zich verbaasde of het feit dat het anders zo ‘talige’ Bonheur zich nu op zo’n alledaags stuk tekst had geworpen. Juist heel begrijpelijk, zou ik zeggen. Dit stuk tekst ís nl. heel talig, goed geschreven, humoristisch en soms messcherp. Voeg daarbij het uitstekende spel van de drie jonge acteurs en ik had een uitstekend avond. Een voltreffer.

Tjeu