De Pont en  Textielmuseum (Tilburg)

do 10-12-2009 22:29

gezien: textielmuseum en bill viola in de pont

Bill Viola heeft inmiddels een sterstatus met zijn videokunst op lcd-schermen. Meestal haarscherpe taferelen, zorgvuldig geënsceneerd die heel vertraagd veranderen. Echter tableaux vivantes. De Pont in Tilburg toont ze prachtig in de voor het museum zo kenmerkende cellen  waarin vroeger de wol werd bewaard. De beelden spreken zo voor zich dat verdere tekst en uitleg overbodig is. Hugo heeft ze in zijn recensie van 5 november al mooi beschreven. In het museum verder een schitterende zwart-wit geschilderde portrettenreeks van bekende Europeanen  van de hand van Gerhard Richter, vergezeld van wat ander werk van hem. De portretten zijn keurig gerangschikt naar de manier naar de kijkrichting van de geportretteerde. Het rangschikken van werken is toch een specialiteit van De Pont, nergens doet men dat zo  trefzeker als daar. De ruime hallen van de De Pont zijn er ook uitermate voor geschikt, alsof ze voor het expositiedoel gebouwd zijn. Hoe schril de werkelijkheid er vroeger uit zag tonen foto’s in het al even fraaie café-gedeelte. De getoonde films in de expositie van films noires ‘ waren al op verschillende plaatsen in Rotterdam te zien (Witte de With en de galerie van Wilfried Lentz) maar mooi om nog eens terug te zien, vooral de op breedbeeld getoonde film van Jesper Just waarin een vrouw, die op een intrigerende manier “NIghts in White Satin” fluit; eerst botvangt bij een jonge man, dan bij een jonge vrouw en vervolgens veelbetekenend in de nacht een hoge toren beklimt.

Dan door naar het Textielmuseum. Veel over gehoord maar nog niet eerder geweest. Een prachtig complex van een van de oudste Tilburgse wolfabrieken, veel ouder dan de hal van De Pont. Heel bijzonder is dat tussen de oude en ultra moderne spinmachines mensen rondlopen die er zelf nog aan gewerkt hebben. De ultramoderne machines vind je verder alleen nog maar in zuid oost Azie en India terug, niet meer in Tilburg of Enschedé. Daar is de arbeid te duur geworden. Zo’n enthousiast authentiek verhaal over de geschiedenis van Tilburg doet meer dan een geschreven verhaal. Maar ook het verleden is in film perfect weergegeven.. Op een speciale verdieping over de geschiedenis van de wolindustrie in Tilburg wordt aan de hand van fraaie filmcollages op een doek van zeker twintig meter lang in rap tempo een helder beeld geschetst van de snelle opkomst en ondergang van een industrie. Eigenlijk heeft het alles bij elkaar maar zo’n 70 jaar geduurd. Wist ik niet. Dit museum is een absolute aanrader, zelfs voor diegenen (net als ik) die niets speciaals met textiel hebben.

Tjeu

De Pont (Tilburg)

ma 19-7-2010 11:06

gezien: Penone in De Pont

De Pont toont andermaal zijn kracht met de presentatie van het werk van Giuseppe Penone, die we in Rotterdam kennen vanwege zijn “boom op stokken” langs de Westersingel, een werk  waar ik nooit bij stil heb gestaan, totdat ik het werk van Penone in De Pont had gezien; Hugo bezocht en beschreef deze tentoonstelling ook al een keer.

De kracht van De Pont is dat het museum zowel klein, intiem werk als grote stukken kan vertonen door de combinatie van de kleine “wolhokken” aan de rand van de enorme centrale zaal. Bij Penone is dat erg functioneel want deze veelzijdige kunstenaar zoekt het zowel in enorme doeken en sculpturen als in kleine tekeningetjes.  In dat kleine en het grote werk blijkt de verbindende factor de verbluffende overeenkomst in organische structuur tussen mens en plant. Waar precies het verschil tussen het ene en het andere organisme zit  wordt vager naarmate men meer op het object/subject inzoemt. Dan blijkt er in structuur nauwelijks nog een verschil tussen de nerven van een blad en de gerimpelde lippenhuid van een mond (zoals ook de affichemaker van de Parade onlangs vaststelde: een blad en een mond: eigenlijk varianten van hetzelfde gegeven). Onder de gladde oppervlakte van de huid schuilt een chaos van vormen; dat geldt zowel voor gladde oogleden waarachter een heel eigen wereld schuil gaat (prachtig in beeld gebracht door de bloedvatenstructuur van oogleden enorm op te blazen tot gigantische “bladeren”, als voor de abstracte glad gepolijst bronzen of strakke metalen vormen waarachter een vleselijke, zachte structuur verborgen lijkt te gaan als voor de vierkante balk die van binnen een tak blijkt te zijn. Hard is zacht en glad is ruw. Tegenstellingen heffen elkaar op.

Zeer bijzonder zijn de enorme grafieten schilderijen, ook weer voorzien van een huidachtige structuur. In eerste waarneming zijn ze pikzwart, maar vanwege de zacht licht weerkaatsende werking van grafiet lijken ze dichterbij bijna van paarlemoer en honderden kleuren uit te zenden. Zwart is licht!  En dan heb ik nog niet gehad over de uit acaciadoornen opgebouwde doeken die veraf de structuur van rimpels in het voorhoofd of het de levenslijnen in de hand weergeven. Acaciadoornen: droeg Christus geen doornenkroon van acaciatakken gemaakt? Wat het niet Christus die zei: beseft dat gij uit celstof zijt opgebouwd en tot celstof zult wederkeren. Eigenlijk is die Penone heel spiritueel. Als katholieke jongen weer terug in Brabant voelde dat goed.

Tjeu