Manifesta 9

ma 24-9-2012 12:39

gezien: Manifesta 9 in Genk

De tweejaarlijks rondreizende beeldende kunsttentoonstelling is dit jaar neergestreken in een monumentale kolenmijn in het kolenwingebied de Kempen. De tentoonstelling Manifesta had beter ‘Kommunistisch Manifesta’ kunnen heten. Met een tekst die niet had misstaan in de pamfletten die ik indertijd als student aan de Katholieke Hogeschool Tilburg (omgedoopt tot Karl Marx Universiteit) uitgereikt kreeg door de Kommunistische Eenheidsbeweging Nederland ML (Marxistisch Leninistisch) werd de bezoeker duidelijk gemaakt dat men in “de residuen van het kapitalisme” (in goed Nederlands: in het “industriële culturele erfgoed”) de stand van de klassenstrijd kan aflezen. Welnu, als we de toeloop naar deze Manifesta op een late zondag in september bekijken in deze van buiten gerestaureerde maar van binnen ontmantelde bunker van het grootkapitaal, zit het wel goed met de klassenstrijd. Die strijd wordt op alle drie de verdiepingen uitgebreid uit de doeken gedaan. Op de eerste verdieping aan de hand van de geschiedenis van de steenkolenwinning in Genk (ik dacht onmiddellijk: zó moet het Museum Rotterdam er gaan uitzien: geef kunstenaars aan de hand van een thema de vrije opdracht dit uit te werken). De manier waarop bij voorbeeld de jeugdarbeid in beeld werd gebracht aan de hand van een aantal fraaie vitrines met daarin louter werkboekjes van jonge werknemers was zonder meer indrukwekkend, net zoals de eveneens fraaie tentoongestelde borduurlappen in wel 10 talen met tegeltjeswijsheden die in alle culturen ongeveer hetzelfde blijken. Genk bleek al een multiculturele gemeenschap toen het woord nog bijna een eeuw op zich zou laten wachten. Rocco Granata met zijn wereldhit “Marina” was geen Italiaanse gigolo maar een Belgische mijnwerker uit de Kempen. Het verslag van de veldslag die in 1964 op het terrein van de mijn werd gevoerd tussen de mijnwerkers en de Rijkswacht (1 dode) werd door tientallen bezoekers, waaronder ik, ademloos gevolgd; net zoals de nagespeelde veldslag tussen pelotons Engelse bobbies (de troepen van Margareth Thatcher) en duizenden potige mijnwerkers. Naarmate je hoger in het gebouw kwam maakten de kunstuitingen (waaronder die van Erik van Lieshout met zijn versie van de film Borinage van Joris Ivens) ons duidelijk dat de klassenstrijd van alle tijden is; alleen zijn het inmiddels de neokapitalisten uit China die de dienst uitmaken in Afrika, terwijl de Chinezen zelf weer uitgebuit worden door Amerikaanse en Europese kapitalisten.

Als een gestaald kaderlid betrad ik de Genkse buitenlucht weer. Kom daar eens om in de repressief tolerant ingevulde ruimtes van de neo bourgeois tempel genaamd Stedelijk Museum!

Tjeu