Is een wolk niet toevallig een rotsblok?

In het Museum Bozart in Brussel geweest. ‘Bozart’, een mooie oplossing in de eeuwigdurende taalstrijd, de Franse naam mag, maar dan wel fonetisch geschreven. OK, dus in het Bozart geweest. Ik wilde eigenlijk naar het nieuwe museum Fin de siècle (dat dan weer wel in het Frans, maar Fin de siècle is een internationale soortnaam geworden dus dan mag het weer) maar mijn lief wilde naar het René Magritte museum, en daar was ik ook nog nooit geweest, dus hebben we dat gedaan.

René Magritte, “ceci n’est pas un pipe”, Belgischer kan niet. België is niet alleen hét land van de surrealistische schilders, het ís ook surrealistisch. Dat merkten we de avond ervoor toen we dachten een pittoreske avondwandeling te kunnen maken over de met leuke kerstlichtjes versierde Groote Markt. Mis. Men had het nodig gevonden in deze donkere dagen een “stemmig” klank- en lichtspel op te voeren. Wat je  kreeg was een donderend spektakel van de meest afschuwelijke computermuziek met aan en uit flitsende lichten in alle kleuren van de regenboog op de eeuwenoude gevels. En dat op een markt die zo vol stond dat er niemand mee bij kon. Gevolg: volkomen vast zittende zijstraten. We hebben er een uur over gedaan om van de ene naar de andere kant te komen en hebben dus de hele wanvertoning moeten ondergaan.

Magritte dus. Een tentoonstelling die om mysterieuze redenen geheel in het duister is opgezet. Ik begrijp dat daglicht zich moeilijk verdraagt met de kleurige affiches en tekeningen maar waarom dat nu ook de zaal met het schilderwerk van Magritte in dit duistere licht is gehuld ontgaat me. De Nachtwacht hoef je toch ook niet bij een peertje van 25 watt te aanschouwen?

Het leuke van de tentoonstelling is dat niet alles precies in chronologische volgorde is neergezet en opgehangen. Pas na een  tijdje ga je de constanten in het werk van Magritte zien: de bolhoed, de kattenbelletjes, de uitgehakte deuren, de met doeken bedekte gezichten, de uit de grond groeiende vogels enz. Ook zie je telkens weer dezelfde namen van kunstenaars opduiken met wie hij samenwerkte. Magritte was een echte coöperatief werkende bedenker van gekke invallen. En toch ook weer een heel burgerlijk levende man  tesamen met zijn  Georgette. Een  man van merkwaardige tegenstellingen dus. Beginnend als kunstenaar die alle zekerheden ter discussie stelde: “is een wolk wel een wolk en toevallig geen rotsblok?” en later alsmaar dezelfde prachtige nachtgezichten onder een heldere zomerhemel schilderde omdat die zo goed verkochten.

In een schitterende documentaire aan het eind vallen alle puzzelstukjes op hun plek. Je hebt bij het naar buitengaan het idee dat je Magritte begrepen hebt. Ook al is dat misschien niet echt zo, de illusie alleen al geeft een goed gevoel.